تعیین مهریه برای زن در ازدواج دائم و موقت امری تاییدی در اسلام بوده و خداوند در قرآن نیز به پرداخت مهریه به زنان تاکید فرموده است علی رغم اینکه در اسلام بر استحباب مهریه کم و کراهت زیادی آن تاکید شده است در سالهای اخیر میزان مهریه بصورت چشمگیری افزایش پیدا کرده است و این امر مشکلاتی در جامعه بوجود آورده است
تحلیل حقوقی مهریه های نامتعارف در نکاح دائم
پایان نامه کامل ارشد حقوق
چکیده
تعیین مهریه برای زن در ازدواج دائم و موقت امری تاییدی در اسلام بوده و خداوند در قرآن نیز به پرداخت مهریه به زنان تاکید فرموده است . علی رغم اینکه در اسلام بر استحباب مهریه کم و کراهت زیادی آن تاکید شده است در سالهای اخیر میزان مهریه بصورت چشمگیری افزایش پیدا کرده است و این امر مشکلاتی در جامعه بوجود آورده است . توافق بر تعیین مهر، توافقی است تبعی و پیوستگی آن با عقد نکاح از رابطه شرط و عقد نیز کمرنگ تر است. زیرا نه خود عقد و نه التزام به آن بر حسب انشا وابسته به پرداخت مهر نیست. با توجه به اینکه مهریه در زمره حقوق خاصه زوجه به شمار آمده و نقش بسزایی در روابط زوجین ایفا می کند . نتیجه حاصله مؤید این مطلب است که تعیین سقف خاص برای مهریه، خلاف نص صریح آیات و روایات و محدود کننده اراده طرفین می باشد . اما این مطلب بدان معنا نیست که مهریه های نامتعارفی که زوج قدرت تسلیم آن را نداشته باشد، نافذ باشد؛ زیرا که آزادی اراده طرفین در تعیین میزان مهریه تا زمانی است که در چارچوب قواعد عمومی قراردادها قرار داشته باشد . بنابراین در قراداد تبعی مهریه نیز باید زوج قدرت بر تسلیم مهریه را داشته باشد، در غیر این صورت مهریه باطل می باشد .
کلیدواژه ها : مهر ، نکاح ، نامتعارف
فهرست
عنوان .......................................................................................................................................................صفحه
مقدمه ............................................................................................................................................................
بخش اول : کلیات ؛ فلسفه و ماهیت مهر و بررسی میزان مهریه و امکان تعیین سقف مهریه
فصل اول : کلیات (مفاهیم، تاریخچه، اقسام مهر )
مبحث نخست: مفاهیم ...................................................................................................................................................................................
گفتار اول : مفهوم لغوی مهر ..........................................................................................................................................................................
گفتار دوم : مفهوم اصطلاحی مهر ...................................................................................................................................................................
مبحث دوم :تاریخچه ......................................................................................................................................................................................
گفتار اول : مهر در ایران باستان.......................................................................................................................................................................
گفتار دوم : مهر در قانون حمورابی ................................................................................................................................................................
گفتار سوم : مهر در یونان قدیم .....................................................................................................................................................................
گفتار چهارم : مهر در حقوق روم .................................................................................................................................................................
گفتار پنجم : مهر در عربستان قبل از اسلام ................................................................................................................................................
گفتار ششم : مهر در حقوق اسلام ...................................................................................................................................................
مبحث سوم : اقسام مهر .....................................................................................................................................................................
گفتار اول : مهر المسمی .....................................................................................................................................................................
گفتار دوم : مهر المثل..............................................................................................................................
گفتار سوم : مهر المتعه ...........................................................................................................................
گفتار چهارم: مهر المفوضه ......................................................................................................................
فصل دوم : فلسفه و ماهیت مهر و بررسی میزان مهریه و امکان تعیین سقف مهریه
مبحث نخست : فلسفه و ماهیت مهر..............................................................................................................................................................................
گفتار نخست : فلسفه مهر ...........................................................................................................................................................................
گفتار دوم : ماهیت مهر ..............................................................................................................................................................................
بند اول:مهر به عنوان یکی از دو عوض معاوضات ....................................................................................................................................
بند دوم : مهر به عنوان تضمین و وثیقه بقای نکاح......................................................................................................................................
بند سوم : مهر به عنوان یک عطیه الزامی......................................................................................................................................................
بند چهارم : مهر به عنوان قرارداد مالی تبعی...........................................................................................................................................
مبحث سوم : بررسی مقدار مهریه ..............................................................................................................................................................
گفتار اول :مقدار مهریه در قران..................................................................................................................................................................
گفتار دوم :مقدار مهریه در کلام فقها...........................................................................................................................................................
گفتار سوم :مقدار مهر در روایات ..............................................................................................................................................................
گفتار چهارم :ممقدار مهر در حقوق موضوعه ایران و کشور های اسلامی ................................................................................................
مبحث سوم:بررسی تحولات قانون گذاری مهریه و امکان تعیین سقف مهریه...........................................................................................
گفتار اول : بررسی تحولات قانون گذاری مهریه در ایران .......................................................................................................................
گفتار دوم : بررسی امکان تعین سقف مهریه......................................................................................................................................................
بخش دوم :ضابطه های تعیین متعارف بودن مهریه و بررسی اعتبار حقوقی مهریه های نامتعارف ؛ نتیجه گیری و پیشنهادات
فصل اول : ضابطه های تعیین متعارف بودن مهریه و بررسی اعتبار حقوقی مهریه های نامتعارف
مبحث نخست: ضابطه های متعارف بودن مهریه .........................................................................................................................................
گفتار اول :ضابطه های متعارف بودن مقدار مهریه متعارف ..........................................................................................................................
بند اول : مهریه باید قابلیت تسلیم داشته باشد ...........................................................................................................................................
الف ):تعریف قدرت بر اجرای تعهد .................................................................................................................................................................
ب) : قدرت معلوم بر تسلیم مهر........................................................................................................................................................................
ج) : اثر تردید نسبت به قدرت تسلیم مهر.........................................................................................................................................................
د) : نسبی یا مطلق بودن قدرت بر تسلیم...........................................................................................................................................................
ه) : شخصی یا نوعی بودن قدرت بر تسلیم .....................................................................................................................................................
و) : قدرت بر تسلیم از خصوصیات متعهد یا مورد تعهد ..................................................................................................................................
بند دوم : مهریه از نظر مقدار معلوم باشد .....................................................................................................................................................
گفتار دوم : ضابطه های متعارف بودن نوع مهریه متعارف .........................................................................................................................
بند اول : مهر باید مالیت داشته باشد ..........................................................................................................................................................
بند دوم : مهر باید قابلیت تملک داشته باشد..............................................................................................................................................
بند سوم :مهر باید منفعت عقلایی داشته باشد ...................................................................................................................................................
مبحث دوم : بررسی اعتبار حقوقی مهریه های نامتعارف..................................................................................................................................
گفتار اول : بررسی قواعد الزامی در مهریه های نامتعارف..................................................................................................................................
بند اول :مقدور التسلیم بودن مهریه ...................................................................................................................................................................
بند دوم : عقلایی بودن مهریه ..........................................................................................................................................................................
بند سوم : قصد جدی داشتن در توافق بر مهریه...................................................................................................................................
گفتار دوم :بررسی حکم مهریه های نامتعارف ..................................................................................................................................................
بند اول : دلایل و مستندات طرفداران نظریه بطلان مهریه های نامتعارف.........................................................................................................
الف) اجماع ................................................................................................................................................................................................
ب ) غرر.........................................................................................................................................................................................................
ج ) عدم مالیت ...............................................................................................................................................................................................
د) سیره عقلا .................................................................................................................................................................................................
ه ) سفاهت ........................................................................................................................................................................................................
بند دوم: دلایل و مستندات طرفداران نظریه صحت مهریه های نامتعارف.........................................................................................................
الف) آیات .......................................................................................................................................................................................................
ب) روایات ....................................................................................................................................................................................................
بند سوم : نظر برگزیده .....................................................................................................................................................................................
گفتار سوم :وضعیت مهریه در صورت بطلان .................................................................................................................................................
بند اول : مهر المثل در صورت وقوع نزدیکی..................................................................................................................................................
بند دوم مهر المثل به مجرد وقوع عقد .............................................................................................................................................................
بند سوم : قیمت مهر تعیینی ............................................................................................................................................................................
بند چهارم : توافق بر مهریه در صورت عدم وقوع نزدیکی ............................................................................................................................
مبحث : حق حبس در مهریه های نامتعارف ..................................................................................................................................................
گفتار نخست:مفهوم فقهی و حقوقی حق حبس..............................................................................................................................................
گفتار دوم :اثر اعسار زوج بر حق حبس.........................................................................................................................................................
گفتار سوم :اثر تقسیط مهر بر حق حبس..........................................................................................................................................................
گفتار چهارم :اثر بطلان مهر بر حق حبس.......................................................................................................................................................
فصل دوم : بررسی علل افزایش مهریه و راهکارهای کاهش آن؛ نتیجه گیری و پیشنهادات
مبحث نخست :بررسی علل افزایش مهریه و راهکارهای کاهش آن ............................................................................................................
گفتار نخست :علل افزایش مهریه ................................................................................................................................................................
بند اول :پرداخت نشدن مهر در زمان عقد....................................................................................................................................................
بند دوم :غلبه نگرش های مادی نسبت به مهر ............................................................................................................................................
بند سوم :عدم استیفای کامل حقوق زن.......................................................................................................................................................
بند چهارم :مهار طلاق و کنترل تنوع طلبی های مرد ......................................................................................................................................
بند پنجم :چشم و هم چشمی .....................................................................................................................................................................
گفتار دوم : : بررسی راهکارهای ارائه شده برای کاهش مهریه های نا متعارف و انتخاب نظر برتر..........................................................
بند اول :جدی نگرفتن مهریه ......................................................................................................................................................................
بند دوم :وضع مالیات بر مهریه .......................................................................................................................................................................
بند سوم :اضافه کردن شرط عند الاستطاعه در عقد نامه .................................................................................................................................
بند چهارم :تعیین سقف خاصی برای مهریه ....................................................................................................................................................
بند پنجم :نظر برگزیده ......................................................................................................................................................................................
مبحث دوم : نتیجه گیری و پیشنهادات ............................................................................................................................................................
منابع ............................................................................................................................................................................................................
